In den Kreis Steenborg wahnt siet vele Johrdusenden meist ümmerto Minschen, de ehr Sporen man noch vundaag in dat hele Kreisrebeet finnen kann. Vunwegen dat düsse Sporen kulturhistoorsch so veel bedüden doot, staht de oftins as archäoloogsche Denkmalen ünner besünner Schuul. Se dörvt, jüst so as Bodenkmalen, nich tweimaakt warrn. Dat Gesett för Denkmaalschuul in Sleswig-Holsteen schrifft nipp un nau vör, wat en archäoloogsches Denkmaal is. Dat sünd de, de in den Grund, in Moren oder in en Waterlock sünd oder weren un vun de man wat ut de vergahn Tieden vun de Minschen to weten kriegen kann, wenn man mit archäoloogsche Methoden arbeidt.

Man worüm sünd düsse archäoloogschen Fundstücken so vun Bedüden? För den gröttsten Deel vun de Siedelgeschicht sünd se dat Eenzige, wat man hett, üm wat över dat Leven vun de Minschen domals wat to weten to kriegen. Man nich blots in Tieden, wo man keen Schriften un keen Biller hett un wo dat ok keen Berichten vun Tügen ut de Tiet gifft, bedüüdt dat Ünnersöken mit Hölp vun de Archäologie soveel. Ok wenn ut Tieden anner Informatschonen överlevert sünd, kann de Archäologie dat Bild vun fröher Tieden afrunnen. De Geschicht vun en Region spegelt sik so ok in de archäoloogschen Quellen.

In‘n Kreis Steenborg gifft dat aktuell 200 Grunddenkmalen, de in de zentrale Denkmallist staht.

Dat geiht vun de Fundsteden ut de Steentiet bet hen na Strukturen ut de niege Tiet. Mit de öllsten Denkmalen sünd de Megalithanlagen ut de Jungsteentiet. De hebbt de fröhen Buern un Veehtüchters in de Mitt vun dat veerte Johrhunnert vör Christi in de Region opboot. Düsse Anlagen sünd ut grote Findlingen opboot. Se denen as Graffsteden för de Doden, vundaag süht man ehr ok as fröhe Foorm vun Monumental-Bo an, se drückt en gemeensame Weltsicht ut. De Minschen, de ehr boot hebbt, hebbt de al as Denkmalen ansehn. Velen vun de Graffsteden sünd middewiel nich mehr dor, wiel dat se an de Steed för de Landweertschop in’n Weg weren. Un denn hett man de groten Steens geern för den Straten- un Karkenbo nahmen, denn in Sleswig-Holsteen gifft dat sünst nich soveel Steens. Somit gifft dat in den Kreis blots noch wenigen vun de gewaltigen Bowarken.

Meist so is dat bi de Borgen ut Middelöller, de dat mal in’n Kreis geven hett. De sünd vundaag ok blots noch as Grunddenkmaal dor. De Anlagen so as in Willenschoren (Willenscharen) un in Süderau seht gor nich so ut as de Borgruinen ut anner Delen vun Euroa, de Indruck maken doot. Liekers speelt se oftins en zentrale Rull för de Geschicht vun de Region. In dat Bild vun de Landschop vundaag is meist blots noch de Bült to sehn, wo de Gebüden op stünnen – mitünner noch Resten vun de Wallen un Gravens as Schuul vun de Borg. De jüngsten Grunddenkmalen in de Denkmallist sünd to glieker Tiet ok de, wo man vundaag noch sehn kann, wat se bedüden. To’n Deel bruukt man se vundaag ok noch. Verscheden Delen vun de Dieken an de Ünnerelv un rundüm Glückstadt staht ünner Denkmaalschuul. Se wiest dat Winnen vun Land un de Kunst vun den Diekbo in‘t late Middelöller un in de fröhe Neetiet.

De allermehrsten vun de Denkmalen sünd Graffbülten, de man vundaag noch goot in’t Bild vun de Landschop wies warrn kann. Düsse Anlagen stammt meist ut de Noordsche Bronzetiet in dat twete Johrdusend vör Christi. Man hett de aver över vele Johrhunnerten bruukt, so kriggt man bi’t Ünnersöken wat över vele ganz verscheden Afsnitten vun de Regionalgeschicht to weten. An den Krinkbarg in Pöschendörp (Pöschendorf) is dat so. Dor steiht en Grupp vun Graffbülten ut de Bronzetiet, un dor hett man en Schatt vun Geldstücken funnen, de man dor ingraavt hett, meist 2.000 Johr nadem de Bült boot weer. De Graffbült, de as Germanengraff bekannt is un nich wiet weg vun de Itzhoer Binnenstadt liggt, hett man sogor in de Neetiet noch mal ümboot. He deen denn in de Tiet, wat man dat „Drütte Riek“ nömen de, as Kultsteed vun de Natschonalsotschalisten.

De Graffbült hett dormit op verscheden Oort en besünnern Weert as Denkmaal. He wiest, dat ok en archäoloogsch Denkmaal en Spegelbild ween kann, woans wat in Politik un Sellschop wassen deit.

De archäoloogschen Denkmalen sünd blots en lütten Deel vun de Fundsteden in’n Kreis. Ümmer wedder kümmt dat vör, dat man bi Boarbeiden oder ok bi de Arbeit in de Landweertschop wat finnen deit. Wenn man de Delen ünnersöcht, kann man en klorer Bild vun de Geschicht vun de Region kriegen. So bringt ok de olen Objekten för de Archäologen oftins mal wat Nieges.

Text: H.A.

Överdragen in't Plattdüütsche: M.E.