Zum Hauptinhalt springen

Dat "Germanengraff" in Itzhoe as en Ahnenkultsteed vun de Nazis

Man nöömt dat „Germanengrab“, „Galgenberg“, siet 2020 ok „GeSCHICHTENberg“, dat Bultengraff ut de Noordsche Bronzetiet (14.-13. Johrhunnert vör Christus), In de 1930er Johren bo man dat um to en Ahnenkultsteed vun de Nazis. Dat steiht in Itzhoe twüschen den Langen Peter, den Juliengardeweg, de Krohnstraat un de Timm-Kröger-Straat.

De Graffbult ut de Bronzetiet speel al en Rull in’t Leven vun de Stadt Itzhoe, ehr dat man mit archäoloogsche Ünnersökens un den Ümbo anfangen dee. Vun 1256 bet 1861 deen he as en Richtsteed för dat Adelige Klooster. Dat Graff weer 5,50 Meters hooch un 30 Meters eenmal röver, ehr man dat utgraavt hett. Dat weer 1937 an düsse Steed. De niege Heimatverband för den Kreis Steenborg harr dat in de Hand nahmen. Man funn twölf Graffsteden – teihn, wo dat ganze Lief binnen weer un twee, wo dat Lief verbrennt weer, all noch nich vörher anfaat. In den ünnern Deel vun dat Bult weren de Graffsteden vun en Mann, en Fru un en Kind, doröver harr man de anner Graffsteden in veer Schichten överenanner packt. Funnen hett man in de Graffsteden Warktüüch, Wapen, Smuck, Kledaschen un Toonpött, wo mal wat to’n Eten binnen ween weer.

To de Tiet, as man an’t Utgraven weer, weren de NS-Funkschonären al wat länger dorbi, de Vörgeschicht för ehr Ideologie un Politik to bruken. Ok dat, wat de Archäologen in Itzhoe funnen hebbt, kreeg de Bedüden för en völksch-antisemitschen NS-Germanenkult. Man see, dat weer en Bewies för en germaansche Hoochkultur, de dat mal geven harr. Dat harrn de mytschen germaanschen Vörfohren torüchlaten.

Kort nadem man mit dat Utgraven torecht weer, füng man an mit den Umbo un döff de Ahnenkultsteed „Germanengraff“. Över de dree Graffsteden, de noch dor weren, bo man en 9,20 Meter hoge Kalksandsteenkuppel, dat Dack meet 17,40 Meter eenmal röver. Man schull dörch en 12 Meters lange un 5,60 Meter hoge Tünnengewölv ringahn. Dat Gelänn rundüm schull en Opmarschplatz warrn. Över Frietreppen mit Flaggenmasten an beide Sieden schullen de Besökers hen na de Graffsteden ünner de Kuppel, na dat Hitlerjugendheim, wat plaant weer, un na de „Heimathall“ kamen. Man harr ok plaant, dat de Elmshorner Maler Wilhelm Petersen (1900-1987) binnen in en germaansche Truerfier opmalen schull. De Bowarken un de Kunst dorto hett man plaant, man nich ümsett. De Middel dorto weren knapp un as de Krieg anfüng, harr sik sounso allens ännert.

De Kuppelbo weeer af den 23. August 1938 för all Lüüd apen. Op den Opmarschplatz drepen sik HJ-Lüüd un SA un SS nehmen dor ehr Lüüd den Eed af.

1950/51 änner man de Steed to en Gedenksteed. Siet 2007 steiht de hele Anlaag ünner Denkmalschuul.  Dat Kuppelgewölv mit de Graffsteden un en Utstellen kann man an welke Terminen oder wenn man sik vörher anmellen deit, besichtigen. Op Henwiestafeln buten kann man wat lesen över de Bedüden för de Archäologie un över de ole NS-Tiet vun düsse Steed.

Text: V.V.

Överdragen in't Plattdüütsche: M.E.

Umkreis

Verwendete Literatur

Ulf Ickerodt, Zwischen unbequemem Denkmal und inszeniertem Erinnerungsort, in: Steinburger Jahrbuch 2015, Itzehoe 2014, S. 21-64.

Ingo Lafrenz, Inszenierte Geschichte. Das sogenannte Germanengrab in Itzehoe, in: Informationen zur schleswig-holsteinischen Zeitgeschichte 52/53 (2010/2011), S. 16-47.

Alexandra Völter und Jörg Benz, Der Galgenberg in Itzehoe, das „Germanengrab“, Itzehoe 2001.