Zum Hauptinhalt springen

Kunst un Kultur in’n Kreis Steenborg

In’t Middelöller stünn dat Zisterzienserinnenklooster vun Itzhoe (Itzehoe) (grünnt eerst an de Störmünnen in Ivenfleth in de 1230er Johren, 1256 in de Stadt verleggt) wohrschienlich as vörste Kunststeed in’t Steenborger Rebeet. Wat dat Klooster würklich en kulturelle Strahlkraft neven den Schoolünnerricht op Itzhoe un dat Ümland utöven dee, is nich seker. Sachts dörch en Brand in dat Johr 1657 güng allens binnen in de Kark verloren, un ok vun allens anner, wat dat Klooster tohören dee, sünd blots en ganz poor Delen noch dor: en Krümm mit Gold övertrocken vun en Äbtissinnensticken un en riek dekoreerte Mantelsnall, beides ut dat 15. Johrhunnert. Opschreven sünd dorto en Reeg vun Altoren un en grote Klock. In de Tiet vun de Reformatschoon is dat Klooster af 1541 offiziell en evangeelsche Damenstift, un dat bet vundaag hen.

De Ridderfamilie Rantzau höört to den holsteenschen Ooradel, se hett dat Herrenhuus boen laten, bekannt as Slott Bredenbarg (Schloss Breitenburg). 1530 hett man dat as Veerschipps-Herrenhuus in en Festungsanlaag boot. Heinrich Rantzau, de Stattholer vun den däänschen König in de Hartogdömer Sleswig un Holsteen, füng af 1565 grote Ümboarbeiden an. De Festungsanlagen bleven, doch binnen in seeg dat ut as in en antike röömsche Villa. Dat geev niege Fluchten un en groottöögschen Treppentoorn mit en astronoomsche Klock.

In den Kapellenneebo in’n Süden vun dat Haupthuus keem de beröhmte Bibliothek vun den Stattholer. Heinrich Rantzau sien Utboprogramm richt sik na den Antikenvörbiller, dat keem ut den Humanismus, dorto kemen ok de Renaissancemoden vun de Tiet. Ok en Goorn vör dat Huus woor anleggt, so as man em in de Hartogdömer blots noch vun dat Slott Gottorp kennt. 1627 maken Wallensteins Truppen de Anlaag twei un plünnern allens. Na fröhere Wedderherstellen gestalt man dat Slott in’t 19. Johrhunnert in de laathistoorsche Form.

Över de Neetiet weg leten verscheden Künstler un Schrieverslüüd ehr Sporen in den Ruum Steenborg. Theatergruppen trocken dörch den Noorden un gasteren to’n Bispill in Itzhoe, wo in’t 20. Johrhunnert de Muse Thalia en faste Huus kreeg, in en Johrhunnert, wo ok al dat Kino neven de Bühn dorto keem.

In’t 18. Johrhunnert keem in Itzhoe mit Johann Gottwerth Müller een vun de fröhen Schrieverslüüd mit düütsche Spraak op den Plaan, de as Beroop dat Schrieven harrn un as Romanciers ehr Lesers ünnerholen un billen wullen. Ok in’t 20. Johrhunnert geev de Kreis Steenborg bekannte Schrievers- un Dichterslüüd en Heimat. Helmut Heißenbüttel, en prominente Vertreder vun ganz korte Prosa un Radiomaker, keem na Glückstadt. Günter Kunert, de mit sien Lyrik mahnen wull, trock op’t Land, as man em ut de DDR utwiesen dee. H.G. Francis, de op veel verscheden Oorten ganz veel schreven hett, keem ut Steenborg. Hanns Radau weer Schrieversmann un Holtplastiker. Carl Wilhelm Mohrhagen stünn in de Elvmaschen för de Genremalerie vun’t 19. Johrhunnert. En so bedüden Künstler as Wenzel Hablik weer lever buten vör de Grootstäder un he heiraadt Elisabeth Hablik-Lindemann, se weer as Handweverin ok beröhmt. Ok in ehr Tiet leev Elisabeth Kellermann, de Böker illustreren dee. Bet vundaag maakt Friedel Anderson sien Sporen in de realistsche Maalkunst.

Text: A.S.

Överdragen in't Plattdüütsche: M.E.

Umkreis

Verwendete Literatur

Deert Lafrenz, Gutshöfe und Herrenhäuser in Schleswig-Holstein, hg. vom Landesamt für Denkmalpflege Schleswig-Holstein, 2. korr. Aufl., Petersberg 2015.

Dieter Lohmeier, Heinrich Rantzau. Humanismus und Renaissance in Schleswig-Holstein, (Kleine Schleswig-Holstein-Bücher, 50), Heide 2000.

Ortwin Pelc, Itzehoe. Zisterzienserinnen, in: Klosterbuch Schleswig-Holstein und Hamburg. Klöster, Stifte und Konvente von den Anfängen bis zur Reformation, Bd. 1, hg. von Oliver Auge und Katja Hillebrand, Regensburg 2019, S. 581–599.