Skip to main content

Borgen un Slotten in‘n Kreis Steenborg

Wat Borgen för den Kreis Steenborg bedüüdt, dat wiest sik al in den sien Naam. Düsse küümt vun de Steenborg (Steinburg) in Süderau, de bet hen na de Fröhe Neetiet de Middelpunkt vun en Vaagtei oder ok en Amt weer. Se weer en wichtige Oort för Verwalten un Herrschen un man kann düsse Landsherren-Borg mit anner sleswig-holsteensche Borgen as Plön, Kiel oder Sebarg (Segeberg) verglieken.

Dat Woort „Borg“ meent faste Wahngebüden vun verscheden Grött un Form. Dat gellt ok in’n Kreis Steenborg, wo Archäologen un Geschichtswetenschoplers bi en grote Tall vun Anlagen veel rutfinnen kunnen.

Över de fröhen Borgen kunn man aver wenig rutfinnen, wat opschreven weer. Över de Kaaksborg (Kaaksburg), de man in de Mitt vun dat 9. Johrhunnert opboot hett, is nix opschreven. Wat de Archäologen funnen hebbt, wiest aver ehr grote Bedüden as Oort vun de Herrschers. Över de fränksche Borg Esesfeld, de 809 as eerste Borg in’n Noorden vun de Elv boot warrt, steiht sogor wat in de fränkschen Rieksannalen. Man över den sassischen Ringwall in Willenschoren (Willenscharen) snackt man eerst in de Mitt vun dat 13. Johrhunnert, as dat belagert woor.

De Borg Itzhoe (Itzehoe) warrt um dat Johr 1000 boot un um 1200 ümboot, över ehr gifft dat veel to lesen. Se verswünn jüst so as en Reeg vun Adelshüüs in dat Ümfeld vun de Stadt, wiel dat man mehr un mehr toboot hett. Dat dat mal wat Fastes geven hett, so as en Toornhügelborg oder Wallen un Gravens, kann man mitünner blots vermoden. Oftins finnt man blots wat vun en curia, also en Hoff, archäoloogsche Sporen kann man denn nich finnen.

Bi Krummendiek, den Stammsitt vun de Adelsfamilie mit den glieken Naam, kunn man rutfinnen, dat af 1888 op den olen Platz vun de Borg en Gasthoff stünn. Krummendiek is to glieker Tiet en Bispill för den Övergang vun en Borg hen na en Goot ut de fröhe Neetiet. Doch nich ümmer weer dat so, dat man de Herrenhüüs un Slotten in de fröhe Neetiet in de Neegde vun de Borgen ut Middelöller boot hett. So keem dat Goot Springhoe ut en Meierhoff vun dat Klooster Itzhoe (Klosters Itzehoe) op. Dat Slott Bredenborg (Breitenburg) bo man op Land, wat vörher mal dat Klooster Borsholm (Kloster Bordesholm) tohören dee.

As dat de Bredenborg (Breitenburg) wiest, harrn de Adelssitten in de Fröhe Neetiet en militäärsche Opgaav. Anner Slotten un Herrenhüüs harrn twoors nich so grote Festungsanlagen, man se harrn oftins en Watergraven. Man wull mit besünner Bo-Details ok repräsenteren.

Wegen dat Repräsenteren sünd op de Rantzau-Tafel ut dat 16. Johrhunnert de velen Hüüs vun düsse Familie afbillt, dorbi ok Goot Mehlbek un Slott Bredenborg (Breitenburg) in‘n Kreis Steenborg. So as dat Slott Friedrichsroh (Friedrichsruh) in Draag (Drage) wiest, kunn man ok mit en Kredit allens finanzeren. Man dat Barockslott güng twei na den Dood vun sien Besitter, de en Barg Schullen harr. In dat Johr 1787 brook man dat denn af.

Wat wichtig weer för den Bo un woans dat utsehn schull: Eenmal, woveel Geld de Besitter harr un denn noch, wat jüst Mood weer in de Architektur. So stünn in Heiligenstedten toeerst en Bo ut de Tiet vun de late Renaissance ut dat Enn vun’t 16. Johrhunnert. An desülvige Steed maak man af 1769 en Neebo na den laten Barock, dorna maak man in de Mitt vun’t 19. Johrhunnert en neegootschen Bo dorvun.

Bi de Herrenhüüs un Slotten vun’n Kreis Steenborg höört toletzt noch de Glücksborg (Glücksburg) dorto. De hett man um 1630 na den Plaan vun Christian IV. opboot. Se stünn in Glückstadt, dat 1617 grünnt weer un deen as Stadtresidenz vun den König. De Slottanlaag weer in de Form vun de noordsche Renaissance opboot. An’n Anfang vun dat 18. Johrhunnert weer se twei un müss afdragen warrn. Stahnbleven is dat Provianthuus.

Text: F.Z.

Överdragen in't Plattdüütsche: M.E.

Umkreis

Verwendete Literatur

Steinburger Jahrbuch 29 (1985).

Deert Lafrenz, Gutshöfe und Herrenhäuser in Schleswig-Holstein, 2. korrigierte Aufl., Petersberg 2015.

Frederic Zangel, Castrum, curia, berchvrede. Die Burgen Holsteins und Stormarns in ihrer geschichtlichen Bedeutung und Wahrnehmung (Kieler Schriften zur Regionalgeschichte/6), Kiel/Hamburg 2021.