Dat Opstiegen vun de NSDAP un vun den Natschonaalsotschalismus in‘n Kreis Steenborg
Al as man de sleswig-holsteensche NSDAP in’n März 1925 in Niemünster grünnen dee, höör de Kreis Steenborg to en starke Region. Vun de tosamen 27 Parteigrünners kemen fief ut dat Kreisrebeet.
Dorbi kunn de NSDAP sik freuen, de Lüüd vun’t Land in Sleswig-Holsteen stünnen düchtig achter de Partei. Dat keem vun wegen de slechte Finanzlaag för de Buern an’t Enn vun de 1920er Johren. De Lüüd op‘t Land leden ünner de slechte Weertschopspolitik un schimpen dorüm över de Weimorer Republik. Eerst lepen de Versammeln un Protesten vun de so nöömte Landvolkbewegen noch in Freden af, man bald woor dat radikaler: Wat bi dat „Beidenflether Ochsenfeuer“ passeer, is dorför en Bispill.
En Reeg vun Ossen vun twee Buern ut de Gemeende schull in Dwangspand, dat weer an den 19.11.1928. Dorbi protesteren meist 200 Anhängers vun de Landvolkbewegen düchtig. Na den Prozess üm dat „Beidenflether Ochsenfeuer“ weren noch mehr Lüüd vun de Bewegen in‘t Kreisrebeet politsch radikaler. So kunn de sleswig-holsteensche NSDAP anknütten an de Gedanken in de Landvolkbewegen – dat güng gegen Kapital un gegen Demokratie.
Dorto keem, dat Hinrich Lohse ut den Kreis Steenborg – later weer he de böverste Präsident vun de Provinz Sleswig-Holsteen – de Buern in de Middel vun sien Politik stellen dee. He versöch nich, Arbeiders un Arbeiderinnen in de Städer to winnen, sünnern richt dat Programm vun de sleswig-holsteensche NSDAP dorna ut, wat de Buern bruken kunnen.
De Oortsgrupp in’t Lockstedter Lager weer al 1929 de starkste in’t Kreisrebeet. Dor kunn man an sehn, dat de NSDAP mit düsse Strategie wiederkeem. In düsse Landgemeende geev dat besünners vele Buern, de bang üm ehr Existenz weren. De junge NSDAP kunn dorüm vele Maten bi de mootlosen Buern un bi de Radikalen in de Landvolkbewegen kriegen.
Bi de Wahl to den Rieksdag in’n Mai 1928 harr de NSDAP al över 10 % vun de Stimmen in’n Kreis Steenborg. In Sleswig-Holsteen harr se in’n Ganzen blots 4,1%.
In’t Johr 1930 geev dat denn al 34 Oortsgruppen vun de Partei in’t Kreisrebeet mit tominnst 2.000 Maten, so to’n Bispill in de Städer Itzhoe (1930: 280 Maten), Kellinghusen (1930: 150 Maten) un Kremp (1930: 90 Maten) un in de Dörper Möhlenbarbek (1929: 35 bet 40 Maten), Wewelsfleth (1930: 80 Maten) un Hennstedt (1930: 90 bet 100 Maten).
Bi de preußschen Landdagswahlen in’n April 1932 un ok bi de Rieksdagswahlen in’n Juli un November in datsülvige Johr kreeg de NSDAP dat torecht, de starkste Partei in de Provinz Sleswig-Holsteen to warrn. Ok in de Steenborger Gemeenden sprook man sik tomeist för de NSDAP ut; in de Gemeenden Hadenfeld un Kaisborstel kreeg de NSDAP bi de Rieksdagswahl in’n Juli 1932 sogor 100 % vun de Stimmen.
Text: K.B.
Överdragen in't Plattdüütsche: M.E.
Verwendete Literatur:
Steinburger Jahrbuch 40 (1995).
Reimer Möller, Eine Küstenregion im politisch-sozialen Umbruch (1860–1933). Die Folgen der Industrialisierung im Landkreis Steinburg (Elbe), Hamburg 2007.