Zum Hauptinhalt springen

Grünnen vun Glückstadt

De däänsche König Christian IV. hett Glückstadt grünnt. He weer dorto ok noch König vun Norwegen un Hartog vun Sleswig un Holsteen. In de Tiet grünn he noch mehr Städer, so as 1614 Kristianstads in Schonen, wat domals däänsch weer (vundaag Süüdsweden) oder Kristiansands in den Süden vun Norwegen in dat Johr 1641.

Christian interesseer sik för de Elvmaschen, dat wies he al, as he Kremp (Krempe) en poormal besöken dee un denn ok de Wallen un Muern vun de Stadt utboen leet. Kremp (Krempe) weer de wichtigste Haven in de Elvmaschen för de Woren na buten. Op de Krempau kunnen de groten Scheep nich fohren. Ok dorüm grünn man in’n Süüdwesten vun Kremp (Krempe) an de Elv en niege Stadt. Düt Rebeet harr bet denn noch keen fasten Diek.

1615 trook man in düt Rebeet en Diek, in dat Johr dorna stook man de Stadt af, dat heet: Man markeer dat Land, wo man wat för plaant un optekent harr. 1617 geev Christian IV. de Stadtrechten an Glückstadt. Wat noch wichtig weer in de eersten Johren vun Glückstadt: 1619 bo un wieh man de Stadtkark, de eerste Börgermeister legg den Börgereid af, 1620 denn de eerste Stadtschriever un de eersten 70 Börgerslüüd.

Dormit mehr Lüüd na Glückstadt trocken, verspreek man niege Inwahners, dat se keen Afgaven betahlen müssen un dat se ehr Religion free wählen kunnen. In de Tiet dorna kemen nich blots Bewahners vun de Elvmaschen, man ok sephardsche Juden, Reformeerten, Katholiken, Mennoniten un Remonstranten na Glückstadt. Se geven de Weertschop wichtige Impulsen.

Nich blots wegen ökonoomsche Ideen grünn man Glückstadt. Dat geev noch mehr Grünnen. So geev dat en Konkurrenz vun Christian IV. mit de Hamborgers (Hamburgern). De wullen den Elvhannel as Monopol hebben un harrn Twiefel, dat de König dat Seggen in Glückstadt harr. Dorüm grepen de Hamborgers in dat Johr 1630 de Stadt Glückstadt an. Un denn wull de König ok noch wieder na Noorddüütschland utlangen, to’n Bispill wull he sien Söhn as Erzbischop vun Bremen dörsetten. De Daalslag bi Lutter am Barenberge 1626 maak düsse Plaans twei. As dorna de Truppen vun’n Kaiser na Holsteen vördrungen, bleev de niege Festungsstadt Glückstadt de eenzige, de nich belagert woor.

Text: F.Z.

Överdragen in't Plattdüütsche: M.E.

Umkreis

Verwendete Literatur

Detlef Detlefsen, Geschichte der holsteinischen Elbmarschen, Bd. 2: Von dem Übergange der Marschen an die Könige von Dänemark, 1460, bis zur Gegenwart. Glückstadt 1892.

Merten Kröncke, Die Glückstädter Stadtplanung und Christian IV. – Neue Deutungen, in: 400 Jahre Glückstadt. Festschrift der Detlefsen-Gesellschaft zum Stadtjubiläum 2017, hg. von Christian Boldt, Norderstedt 2017, S. 49-86.

Ernst-Adolf Meinert, Christian IV. (1577-1648) und die Elbmarschen, in: 400 Jahre Glückstadt. Festschrift der Detlefsen-Gesellschaft zum Stadtjubiläum 2017, hg. von Christian Boldt. Norderstedt 2017, S. 25-48.